1. GİRİŞ
Tekerlek oluşturma komutu, “Adams View” içerisinde araç lastiklerinin özelliklerini tanımlamak veya düzenlemek için kullanılabilmektedir.
Şekil 1 – “Adams View” Arayüzünden “Create a Tire” Komutuna Erişim
Lastik ve yol parametrelerinin tanımlanmasına ya da düzenlenmesine olanak tanıyarak farklı lastik modelleri üzerinde çalışılabilmektedir.
Çeşitli araç dinamiği çalışmaları, iki tekerlekli taşıt modellemeleri, iniş takımlarının analizleri gibi konularda kullanılabilmektedir. Lastiğin referans olarak gösterildiği yol modeli ve değiştirilebilir kontak yöntemleri ile çeşitli dinamik senaryolar gerçekleştirilebilmektedir.
2. LASTİK VE YOL MODELİ OLUŞTURMA
Şekil 2 – Adams View Lastik ve Yol Tanımlama Penceresi
- Name: Oluşturulacak lastik modelinin adını belirtmektedir.
- Side: Oluşturulacak lastik modelinin aracın hangi tarafında kullanılacağını belirtir. Bazı yol modellerinde sol ve sağ tekerleklere farklı girdiler uygulamak için kullanılabilmektedir. Ancak iki tekerlekli bir araç modeli için ön ve arka lastikleri temsilen sadece “left” ya da “right” olarak seçim yapılabilir.
- CM Offset: Tekerlek kütle merkezinin dönüş ekseni (Global Z) boyunca ötelendiği mesafeyi temsil eder.
- Mass: Tekerlek kütlesinin belirtildiği kısımdır. Lastik ve jant kütleleri ile birlikte tekerleğin toplam kütlesi tanımlanabilir.
- Ixx Iyy: Tekerleğin X (camber) ve Y (king-pin) eksenlerindeki atalet momentlerini temsil etmektedir. Ixx ve Iyy değerleri eşit kabul edildiğinden tek bir değer tanımlanmaktadır.
- Izz: Tekerleğin Z (spin) eksenindeki atalet momentini temsil etmektedir.
- Wheel Center Offset: Tekerlek merkezinin Z eksenine göre olan kaçıklığını temsil eder.
- Tire Property File: Lastiğe ait özelliklerin bulunduğu dosyanın tanımlandığı kısımdır. Adams kütüphanesindeki farklı lastik modelleri ve kullanıcı tarafından oluşturulan lastik modelleri kullanılabilmektedir.
- Wheel Initial Velocities: Tekerleğe ait başlangıç koşullarının verildiği bölümdür. Standart ve Gelişmiş (Advanced) olarak ikiye ayrılmaktadır:
- Standard: Başlangıç koşulu olarak boylamsal ve dönüş hızları tanımlanabilmektedir.
- Longitudinal Velocity: Tekerleğin X ekseni doğrultusundaki boylamsal hızıdır.
- Spin Velocity: Tekerleğin Z ekseni etrafında negatif yönde dönme hızıdır. İlk dönüş hızının iyi bir yaklaşımı, uzunlamasına hızın lastiğin yüksüz yarıçapına bölünmesidir
Şekil 3 – Tekerlek İçin Başlangıç Durumundaki Boylamsal ve Dönüş Hızı Tanımlamaları
- Advanced: Tekerleğin tüm yönlerdeki başlangıç hızları tanımlanabilmektedir.
- Translational Velocity Along: Tekerleğin X, Y ve Z eksenleri için çizgisel hız tanımlaması yapılabilmektedir. Hızlar, global eksen takımı veya lokal eksen takımlarına göre tanımlanabilmektedir.
Şekil 4 – Tekerlek İçin Başlangıç Durumundaki Çizgisel ve Açısal Hızların Tanımlamaları
- Angular Velocity About: Tekerleğin X, Y ve Z eksenleri için açısal hız tanımlaması yapılabilmektedir. Hızlar, tekerlek kütle merkezi koordinatına veya lokal eksen takımına göre tanımlanabilmektedir.
Şekil 5 – Yol Modelinin Tanımlanması
- Road: Mevcut bir yola ait özelliklerin bulunduğu dosyanın tanıtıldığı kısımdır. Farklı yol modeli oluşturmak için “vpg_road à Create” seçeneği kullanılabilmektedir.
- Location: Yolun konum bilgilerini temsil etmektedir. Tekerlek merkez konumu referans alınarak tanımlama yapılabilir.
- Orient Using: Yola ait oryantasyon bilgilerini tanımlamaktadır. Euler açıları veya X – Z eksenleri üzerinden tanımlanabilir.
2.1. Lastik Sonuçları
Adams Tire” ile otomatik hesaplanan çıktılar ışığında Tablo 1’de verilen sonuçlar incelenebilmektedir:
Tablo 1 - Adams Tire ile Hesaplanan Lastik Sonuçları
3- REFERANSLAR
- Adams 2023.4 Help Documentation
- Adams 2023.4 Adams Tire User’s Guide
- SimCompanion, Adams Product Documentation